Zonnedakpannen: oplossing voor gebouwd erfgoed?

De discussie rond zonnepanelen op een monument en/of in beschermd stadsgezicht zal u niet ontgaan zijn. U heeft wellicht ook gehoord van het moderne alternatief: zonnedakpannen. Aanbieders prijzen deze dakpannen met geïntegreerde zonnepaneeltjes aan als dé oplossing voor monumenten. Maar is dit wel zo? Om een onderbouwde mening over het product te vormen ging ik ze bekijken.

Een oplossing? Ja.
Starend naar het dak besef ik dat ik vooroordelen had. Ik verwachtte dat de zonnedakpannen glommen en dat de paneeltjes vloekten met de keramische dakpannen. Maar nee. Het ziet er mooi uit. Ik moet mijn best doen om de zonnecelletjes te onderscheiden. Ik ben aangenaam verrast. Dit is zeker een oplossing voor historische binnensteden.

Dé oplossing? Nee.
Maar is dit dé oplossing? Kunnen we nu alle monumenten van zonne-energie voorzien? Nee, zeker niet. De aanblik van een historisch dakpannen-dak is niet te vergelijken met een strak zonnedakpannen-dak. En daarnaast; dakpannen op monumenten zijn soms honderden jaren oud of van bijzondere makelij. Deze historische bouwmaterialen kunnen we niet zomaar laten verwijderen.

Uw mening
Bij dit artikel vindt u foto’s van een dak met zonnedakpannen. Deze liggen op een niet-monumentale, herbestemde, school uit 1922. De producent, ZEP BV uit Urk, was zo vriendelijk om mij op dit pand in Rotterdam te wijzen. Deze fabrikant heeft recent toestemming gekregen om op vier monumenten deze zonnedakpannen te plaatsen.

Ik ben benieuwd: wat vindt u van deze zonnedakpannen? En vindt u dit een oplossing voor monumenten en/of huizen in beschermd stadsgezicht?

The following two tabs change content below.

Gertjan de Boer

Gertjan de Boer (1989) werkt bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Als correspondent schrijft hij op persoonlijke titel. Hij studeerde Monumenten- en Landschapszorg in Antwerpen en werkte eerder bij Erfgoed Leiden, gemeente Groningen, gemeente De Ronde Venen en Natuurmonumenten.
  1. Kun je ook iets zeggen over het energie-technische deel? Wat is het rendement? Hoe werkt het met installeren? Hoe zit het met de installatie? En is het bijvoorbeeld denkbaar dat er speciale monumenten-zonnepannen worden gefabriceerd, die bijvoorbeeld onregelmatiger zijn?

  2. Goedemorgen Gertjan, Bedankt voor jouw leuke artikel. Wellicht nu nog niet dé oplossing maar uiteraard werken wij hard aan nieuwe types 😉
    Groet,
    ZEP zonneceldakpannen

  3. Tja, het ene monument is het andere niet, maar in zijn algemeenheid vind ik het geen oplossing. Ik vergelijk het met muren opgebouwd uit “glimmende bakstenen”; dat getuigt ook van weinig historisch perspectief. Monumenten worden vrijwel nooit zo duurzaam als nieuwbouw. Duurzame oplossingen zouden gevonden moeten worden in andere methoden, zoals betere isolatie.

  4. Jan zegt: veel zonnepannen hebben een matig rendement, omdat ze maar een deel van het pan-oppervlak benutten en relatief duur zijn. Bovendien zijn er vaak andere plekken / dakvlakken beschikbaar (niet op mooie oude gebouwen) die je beter eerst kunt benutten (grotere oppervlakken, minder ontsierend, beter rendement, etc; evt door die dakvlakken te huren).

  5. Hoi anoniem,

    Dank voor je geïnteresseerde reactie.
    Je vragen over installatie en rendement van deze zonnedakpannen kan u beter aan de fabrikant stellen. Zij kunnen hier een beter antwoord op geven.
    Op uw andere vraag wil ik wel ingaan. Er kunnen ongetwijfeld nu al onregelmatige zonnedakpannen worden gefabriceerd. Probleem blijft echter dat hiervoor dan de historische dakpannen moeten wijken. Bij historische – of bijzondere dakpannen is dit vaak niet toegestaan.

    Een hartelijke groet,
    Gertjan

  6. Beste Ralf,

    Ik begrijp uw punt. Het is echter niet makkelijk uit te leggen aan monumentenbezitters die duurzame energie willen opwekken. Daarnaast wil ik niet te stellig zijn. Vindt u het bijvoorbeeld geen oplossing voor een monument waarvan het dak vervangen is in 2005 met glimmende zwarte dakpannen?

    Gertjan

  7. Hoi anoniem,

    Dank voor je geïnteresseerde reactie.
    Je vragen over installatie en rendement van deze zonnedakpannen kan u beter aan de fabrikant stellen. Zij kunnen hier een beter antwoord op geven.
    Op uw andere vraag wil ik wel ingaan. Er kunnen ongetwijfeld nu al onregelmatige zonnedakpannen worden gefabriceerd. Probleem blijft echter dat hiervoor dan de historische dakpannen moeten wijken. Bij historische – of bijzondere dakpannen is dit vaak niet toegestaan.

    Een hartelijke groet,
    Gertjan

  8. Wat gebeurt er, wanneer een storm pannen van het dak blaast? Blijft de energielevering dan in stand of gaat deze verloren vanwege ontbrekende schakels?
    Voor nieuwbouwhuizen is dit natuurlijk een mooie oplossing, maar voor monumenten met unieke dakbedekkingen (Oud-Hollandse pannen, leien, de zgn. ‘monniken en nonnen’ e.d.) is het vooralsnog geen oplossing.

  9. Ik lees dat hier http://www.zepbv.nl/algemeen/nieuws/-28473-wereldprimeur-zonnepan-maakt-elk-dak-geschikt-voor-zonne-energie/ ze naast zwarte ook al rode dakpannen leveren, om o.a. tegemoet te komen aan wensen m.b.t. monumentale panden. Mochten er daarnaast specifieke typen dakpannen zijn die uit oogpunt van monumentenbescherming niet door een ander type vervangen zouden mogen worden, dan zullen ze die vast ook wel gaan ontwikkelen vermoed ik. Maar zo te zien is dit dé oplossing voor monumentale panden waar geen ontsierende panelen op geplaatst mogen worden. Dus met deze innovatie mogen we wel blij zijn, lijkt me.

  10. Historisch materiaal moet je nooit zomaar vervangen. Dus in dat opzicht vind ik dat je terughoudend moet zijn. Overigens denk ik niet dat die zonnedakpannen er honderd jaar op zullen blijven liggen: tegen die tijd is de opbrengst van de zonnecellen zo laag, dat vervanging nodig is.
    Ik pleit voor gebruikmaking van de postcoderoos methode: start of sluit je aan bij een collectief project en leg de dakpannen op een bedrijfspand buiten het beschermde stadsgezicht en/of naast je monumentale pand. Duurzaamheid hoeft niet altijd direct ter plekke te worden gerealiseerd. We gaan toch ook niet allemaal een windmolen in onze tuin zetten?

  11. Beste Frank,

    Postcoderoos is zeker een goede optie. Hierbij zijn wel enige lastige punten, zoals: wat gebeurt er als de bezitter van het dak na bv 8 jaar besluit het pand af te stoten? En wie betalen voor mogelijke schade aan het dak? Door zulke praktische uitdagingen blijkt een postcoderoos niet zo makkelijk te realiseren als het lijkt.
    En ja, een zonnedakpan zal na verloop van tijd zeker aan vervanging toe zijn. Ze zullen hoogstwaarschijnlijk niet 100 jaar blijven liggen. Als je in gedachten houdt hoezeer het rendement van zonnepanelen de laatste decennium is gestegen (meer dan verdubbeld!), dan zal dit ook voor zonnedakpannen gelden.

    Gertjan

  12. Beste Frank,
    We mogen er inderdaad blij mee zijn denk ik.
    Maar, historische dakpannen zijn niet alleen door hun uitstraling waardevol. Ook o.a. het materiaal, de ouderdom, de ambacht, de afkomst en het historische verhaal erachter maakt dat deze niet verwijderd mogen worden. Het een-op-een namaken van deze dakpannen betekent dus niet dat de oude dakpannen zomaar vervangen kunnen worden.
    Gertjan

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

We hebben zorg genomen om alle rechthebbenden voor hier gereproduceerde foto's te traceren, soms evenwel zonder succes. Iemand die in dit opzicht meent rechten te hebben wordt vriendelijk verzocht om contact op te nemen met de redactie van de Erfgoedstem.