Bij ruimtelijke plannen met oude waardevolle gebouwen ontstaan vaak meningsverschillen tussen belanghebbenden over het cultuurhistorisch belang van de gebouwen. Bij de rechter komt het zodoende vaak voor dat de strijdende partijen elk hun eigen deskundige hebben ingehuurd en dus er verschillende rapporten over de cultuurhistorische waarde van een gebouw circuleren.
In het algemeen is het een goede zaak dat men bij de rechter de eigen mening door een onafhankelijke deskundige laat onderbouwen. Wie gelooft dat een rechter een appellant op zijn mooie blauwe of bruine ogen gelooft, komt meestal bedrogen uit. Alleen als de zaak echt zonneklaar voor vrijwel iedereen is, kan men van het inhuren van een deskundige afzien. Toch biedt ook een deskundig (tegen)advies vaak geen soelaas.
Energiezuinig wonen? Leer van uw grootouders!
Bij het verduurzamen van woningen kijken wij altijd naar moderne oplossingen. Vrijwel niemand gaat te rade bij zijn grootouders. Dit is jammer, want zij waren meesters in energiezuinig wonen. Wat zij (onder andere) deden om de brandstofkosten te drukken leest u gevisualiseerd ik in dit artikel. Het mooie van deze ‘lessen’ is dat ze u ook in uw moderne huishouden nog veel energie – en geld! – kunnen besparen.
Onbestraft verwaarlozen en vernielen
Een boer, die een vliedberg wegschuift. Een winkelier, die een prachtige en beschermde schouw kapot mokert. Een pandjesbaas, die een monument willens en wetens laat verloederen. Zo maar wat willekeurige en niet eens ongebruikelijke vergrijpen ten opzichte van erfgoed. De overheid staat meestal machteloos tegen deze handelingen. In het huidige monumentenrecht staan twee sancties tegen deze overtredingen open. De eerste is herstel (via een handhavingsactie), waarbij de schade aan het monument zo veel mogelijk ongedaan moet worden gemaakt op kosten van de veroorzaker. De tweede optie is de veroorzaker voor de strafrechter slepen. Beide mogelijkheden worden weinig gebruikt en hebben slechts een lage succeskans.
Diversiteit, Archeologie en…Kaas!
Kennisuitwisseling, best belangrijk! Met elkaar, met andere branches en met het buitenland. Het Chartered Institute for Archaeologists in Groot Brittanië heeft ieder jaar een congres en dit jaar was het thema van het congres “Archaeology: A Global Profession”. Maar hoe vergelijkbaar en mondiaal zijn we als beroepsgroep? Hoe gelijkgestemd zijn onze ideeën als het bijvoorbeeld gaat over de bewustwording van gelijkwaardigheid binnen ons beroep? Op 20 april jl. was ik in de gelegenheid om op het congres van het Chartered Institute for Archaeologist (CIfA) in NewCastle te spreken. In de sessie ‘How are we making archaeology accessible for all and are we doing it well enough?’. Over diversiteit en archeologie. En kaas… Kaas?
‘Tranen om het Valkhof’
Een jaar of zo geleden begeleidde in een vriendelijke Duitse journalist die een stuk wilde schrijven over Nederland in de Romeinse tijd. Op zijn laatste dag belde hij me vroeg in de ochtend wakker: hij wilde eerder op weg gaan, het was nog ver naar Beieren, en hij zou om half tien al langsgaan in het Valkhofmuseum in Nijmegen. Dat was wat problematisch omdat de curator, die had beloofd de man te zullen rondleiden, niet aanwezig kon zijn voor elf uur. Ik beloofde de journalist dat ik zo snel mogelijk naar Nijmegen zou sporen en dat ik hem in de tijd dat hij te vroeg voor zijn afspraak was, zou rondleiden over het Valkhof (met zijn mooie Ottoonse kapel voor Sint-Nicolaas). Dan had hij dat alvast gezien en kon hij na het museumbezoek meteen verder. Vanuit de trein belde ik de curator, die zich daarna werkelijk alle moeite getrooste om de onverwacht vroeg aankomende gast een vervroegde rondleiding te geven.
Dataschaarste, hét probleem van de oudheidkundige disciplines
Het gemeenschappelijke probleem van de oudheidkundige disciplines is onvoldoende data. Zelfs al liggen de archeologische depots zó boordevol voorwerpen dat er achterstanden zijn bij de verwerking, zelfs al zijn er tienduizenden teksten, het is altijd onvoldoende. Voor een deel is dit de normale gang van zaken: wetenschappers hebben altijd te weinig gegevens en zijn daarom voortdurend bezig met het verweven van nieuwe data. Meer is altijd beter. Het snijdt in de oudheidkundige disciplines echter extra diep omdat de middelen ontbreken om het informatiegebrek betekenisvol op te lossen.
Door het oog van de Monumentenfotograaf: bijzondere objecten
Zonnedakpannen: oplossing voor gebouwd erfgoed?
De discussie rond zonnepanelen op een monument en/of in beschermd stadsgezicht zal u niet ontgaan zijn. U heeft wellicht ook gehoord van het moderne alternatief: zonnedakpannen. Aanbieders prijzen deze dakpannen met geïntegreerde zonnepaneeltjes aan als dé oplossing voor monumenten. Maar is dit wel zo? Om een onderbouwde mening over het product te vormen ging ik ze bekijken.
Landschappen als beschermd dorpsgezicht?
De status van een beschermd dorps- of stadsgezicht is voorbehouden aan (delen van) een dorp of stad. De ruimtelijke grenzen van de bescherming werden en worden secuur getrokken daar waar de bebouwing ophoudt: schootsvelden bij een vesting horen over het algemeen niet bij het beschermd gezicht, net zo min als kleinschalige akkercomplexen rondom een dorp. In de oude Monumentenwet is met enige stelligheid aangegeven dat het instrument van het beschermde gezicht niet bedoeld is voor het beschermen van landschappen. En in de Omgevingswet is niet in een koerswijziging voorzien.
Stoomgemaal ’t Hooft van Benthuizen twee jaar na sloop
Mijn eerste artikel voor de Erfgoedstem schreef ik eind 2014 over de sloop van gemaal ’t Hooft van Benthuizen in Puttershoek (link). Drie maanden na publicatie was het zover. Onder luid protest kwamen bulldozers en sloophamers samen om deze landmark van de Hoeksche Waard van de kaart te vegen. Nu, meer dan twee jaar later, ligt het puin er nog alsof dit gisteren gebeurde.
Door het oog van de monumentenfotograaf: Kasteel de Haar
Het was een bericht op Linkedin, iets in de trant van: “ Kasteel de Haar opent tijdelijk de kapel”. Aangezien ik kasteel de Haar alleen van foto’s ken, leek het mij de hoogste tijd om hier eens een bezoek te gaan brengen. Zeker nu de kapel te bezichtigen is. Over een tijdje is hij weer gesloten voor publiek.
MOOC jezelf te pletter! Top erfgoed-onderwijs via internet.
Ooit gehoord van een MOOC? Dat staat voor ‘Massive Open Online Course’, Cursussen, verzorgd door experts, die door iedereen via internet gevolgd kunnen worden. Vaak zelfs gratis. Wie zich er een beetje in verdiept raakt onder de indruk van het enorme aanbod dat er is. Ook op het gebied van Erfgoed is er het nodige te vinden.