Boerenkool met halal worst… even voorstellen
De redactie van de Erfgoedstem gaat de komende maanden op onderzoek uit naar culturele diversiteit in de gebouwde erfgoedsector. Aan de hand van brieven nemen reporters Mina en Alma de lezers mee in hun zoektocht.
Alma kennen jullie misschien nog van Op zoek naar Faro. Voor deze oerhollandse vrouw is diversiteit en inclusie een ver-van-haar-bed-show. De woorden ‘diversiteit’ en ‘inclusie’ komt zij in elk beleidstuk tegen, maar wat betekent dat nou eigenlijk? Levert het wat op voor zowel de ‘nieuwe’ als ‘oude’ Nederlander?
Voor Mina, die nieuw is in de erfgoedwereld, staat het onderwerp wat dichterbij. Als ex-vluchteling die in Iran geboren is en Nederland al decennia lang haar thuisland noemt, vraagt zij zich soms af: wat voor plek hebben of krijgen geschiedenissen zoals die van mij binnen ons erfgoed?
Amsterdam, 13 januari 2022
Beste Mina,
Kan een moskee Nederlands erfgoed zijn? En misschien nog belangrijker: wat zou de islamitische gemeenschap daarvan vinden? Als ik op google zoek naar ‘monumentale moskee’ kom ik vooral berichten tegen over moskeebesturen die bezwaren indienen tegen een monumentenstatus. Waarom is dat zo? Maakt een monumentenstatus hen niet trots?
In je laatste brief vroeg je je af hoe gebruikers met een niet-westerse achtergrond het zouden vinden als hun gebouw tot monument benoemd wordt. Bij deze vraag dacht ik toch meteen aan een moskee. Wat zou de imam ervan vinden als zijn moskee een monumentale status krijgt? Ik besloot een belronde te doen. Helaas bleek dat geen succes. De eerste die opnam kon ik niet verstaan, de tweede had geen tijd, de derde wist niks over monumenten, de vierde had er nog nooit over nagedacht en de vijfde durfde niks te zeggen zonder toestemming van het bestuur. Het lijkt er inderdaad niet op alsof imam’s wild enthousiast zijn van monumenten.
Maar hier neem ik geen genoegen mee. Via mijn tante kom ik in contact met Mehmet, Rachid en Aziem. De Turkse Mehmet gaat elke vrijdag naar de moskee. In Rotterdam-West heb je de Mevlana Moskee: een gebouw met roze muren en een groen dak. “Niet echt een Turkse architectuursmaak met die kleuren”, zegt Mehmet. Maar hij vindt het wel een grappig ding, het trekt in ieder geval de aandacht. Ik vraag of hij er trots op zou zijn als de moskee een monument zou worden. Daar moet Mehmet even over nadenken… is de Mevlana Moskee niet een beetje te jong om een monument te worden? Maar natuurlijk zou hij het mooi vinden als het gebouw behouden blijft. Het is toch een bewijs van de acceptatie van de islam in Nederland.
Daarnaast bel ik met Rachid. Zijn ouders zijn in de jaren 60 vanuit Marokko naar het Zuid-Hollandse dorpje Boskoop gekomen om daar in de kwekerijen te werken. “De generatie van mijn ouders voelde zich hier thuis en is daarom moskeeën gaan bouwen. Mijn vader heeft geholpen met het oprichten van een moskee in Boskoop.” Deze moskee, die eerst opgericht werd in een leegstaande kleuterschool, is vervolgens door het groeiende aantal moskeegangers verplaatst naar een getransformeerde sporthal. Rachid vindt het belangrijk dat zijn kinderen dit verhaal kennen. Het is hun eigen familiegeschiedenis, maar ook onderdeel van de geschiedenis van Boskoop, en zelfs Nederland.
Ik vraag Rachid of hij er blij mee zou zijn als de moskee in Boskoop een monumentenstatus zou krijgen. Daar zou hij, maar ook de Marokkaanse gemeenschap zeker wel trots op zijn, denkt Rachid. “Wij zijn die moskeeën in de jaren 80 gaan bouwen omdat wij ons hier thuis voelen, als die moskeeën benoemd worden tot monument dan is dat een symbolische acceptatie: wij zijn hier en horen erbij.”
Ik was blij dat Mehmet en Rachid me zo veel konden vertellen over hun ideeën over monumenten. Maar ik moest ook weer denken aan de imam’s die ik eerder had gebeld, zij leken geen flauw benul te hebben. Het is duidelijk dat ik de islamitische gemeenschap niet over één kam kan scheren.
Als laatste heb ik de Surinaamse en islamitische Aziem aan de telefoon. “Wijken waar moskeeën staan en waar veel niet-westerse Nederlanders wonen, werken soms als een fort. De bewoners van de wijk komen er niet uit, de witte Nederlander komt er niet in”, vertelt hij me. Dat de imam’s die ik aan de telefoon had weinig weten over monumenten klinkt dan logisch. Maar andersom geldt dat natuurlijk ook: zijn wij als sector zo wit dat we deze buurten niet in komen?
Zou jij dit verder voor mij willen uitzoeken Mina? Is onze erfgoedsector echt zo oud en wit zoals wij bekend staan? En hoe zouden we daar verandering in kunnen brengen?
Groet,
Alma