Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Om te vieren dat de buurgemeentes van Amsterdam al 100 jaar samenzijn komen er voorafgaand aan Open Monumentendag Amsterdam 4 kleine edities – Openmonumentendag Buurtroutes. In mei kan iedereen alvast kennismaken met de (oude) buurgemeente: Nieuwer-Amstel. Op dit moment zijn monumenten helaas nog niet toegankelijk, maar de fiets- en wandelroutes zijn een leuke en mooie manier om de buurgemeentes alvast te leren kennen.
Welkom terug in de wereld van de pilasters, dorpelstenen, luifels, portieken en lichtbakken – de wereld van de historische winkelpui. Als het aan Monumenten en Archeologie van gemeente Amsterdam ligt, bezigen we bovenstaande begrippen weer alledag. Want een mooiere winkelpui zorgt voor een mooiere stad.
Een muuranker is een ijzeren onderdeel in een gebouw dat ervoor dient een balklaag en een muur bij elkaar te houden. Het anker bestaat uit 2 onderdelen: een ‘veer’ (of strop) en een ‘schieter’. De veer heeft aan de ene zijde een uitgesmeed deel voor de bevestiging van de veer door middel van spijkers aan de balk.
Amsterdam gaat oude gevelstukken weggeven. Er kwamen vierhonderd veelzijdige aanvragen binnen. Maar de oproep laat in monumentenland een langlopende discussie opwaaien, of je bouwfragmenten wel elders dan op de oorspronkelijke plaats mag aanbrengen. Walther Schoonenberg van Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad vindt het idioot om gevelfragmenten tegen een moderne gevel te plakken. “Sinds 1909 bewaart de gemeente gevelfragmenten voor hergebruik in de Amsterdamse binnenstad. Aan deze traditie komt nu een eind.” De gemeente deelt de zorgen maar deels. Er is geen geld voor onderzoek en zij zien de gevelfragmenten daarom liever weer terug in de stad.
Vanaf dit jaar gaat gemeente Amsterdam de reclame in de openbare ruimte beperken. De nieuwe, strengere regels voor buitenreclame zijn vorige week vrijgegeven voor inspraak door wethouder Laurens Ivens (SP). De meest opvallende maatregel: een stadsbreed verbod op steigerdoekreclame. De doeken worden, zo schrijft Ivens, “door velen als te beeldbepalend en nadrukkelijk aanwezig beschouwd”. Het afscheid van het steigerdoek komt geen dag te vroeg. Icomos zal de Amsterdamse binnenstad opnemen op een lijst van bedreigd erfgoed die in maart verschijnt – vanwege de steigerdoeken.
Hoewel de procedure al was opgestart, heeft stadsdeel Zuid besloten de Gaasterlandschool in Amsterdam niet als monument aan te wijzen. Woningbouw krijgt de voorkeur. Erfgoedvereniging Heemschut gaat bezwaar maken tegen dit besluit. Volgens Heemschut is de voormalige Rooms-Katholieke Nijverheidsschool een icoon in de categorie jonge monumenten van na 1965. “Het is belangrijk dat Amsterdam dit soort gebouwen bewaart. (…) Als dat niet gebeurt, verdwijnt al gauw een groot deel van het toekomstig erfgoed”, aldus Norman Vervat van Heemschut.
Het Paleis op de Dam moet weer een stadhuis worden, vinden GroenLinks, SP en CDA van gemeente Amsterdam. Momenteel fungeert het paleis als een ontvangstlocatie van het koninklijk huis, een groot deel van het paleis staat praktisch permanent leeg. In tijden van ¬gebrek aan publieke ruimte, vinden de drie partijen dit onbestaanbaar. Naast dat het gebouw beschikbaar blijft voor de Oranjes, kunnen bijvoorbeeld naturalisatiebijeenkomsten, ceremoniële bijeenkomsten en een loketfunctie naar het paleis. Ook zouden Amsterdammers hun zegje moeten kunnen doen over de invulling van het pand. Het stadsbestuur komt binnen enkele weken met een reactie.
Bij gemeente Amsterdam kun je nu verweesde natuurstenen bouwfragmenten, die al decennia lang in depots opgeslagen liggen, ophalen en een nieuwe bestemming geven. De bouwfragmenten zijn resten van ooit gesloopte of verbouwde Amsterdamse, soms monumentale gebouwen. Amsterdammers kunnen de ornamenten teruggeven aan de stad door ze toe te voegen aan een historische gevel, maar ook aan een nieuwbouwproject. Wel zijn er voorwaarden en criteria verbonden aan het verkrijgen van een fragment. Op de website kun je de inventarisatie inzien en een aanvraag indienen.
Afgelopen zondag hield afdeling Archeologie van gemeente Amsterdam, in het kader van de Nationale Archeologiedagen, open huis in hun nieuwe werkplaats. Bezoekers konden met de archeologische vondsten puzzelen en van archeologen het verhaal achter de scherven horen. De vondsten kwamen van een onlangs uitgevoerde opgraving van het voormalige ‘Verbandhuys’, een 17e eeuwse chirurgische kliniek op het Binnengasthuisterrein. Het archeologisch onderzoek wees uit dat het Verbandhuys in ruim 250 jaar verschillende malen intensief is verbouwd. Ook zijn er tussen het ziekenhuisafval een enorme hoeveelheid tabakspijpen gevonden, wat erg opmerkelijk is.
Eerder dit jaar werd bekend dat de sloop van parkeergarage Kempering in de Bijlmer onvermijdelijk is. Het stadsbestuur heeft aan erfgoedhuis Imagine IC de opdracht gegeven om met de sloper, bewoners en erfgoedexperts de komende maanden op zoek te gaan naar mogelijkheden om de waardevolle elementen van dit jonge erfgoed te behouden. Grootschalige sloop van de Bijlmer in de jaren 90 heeft er voor gezorgd dat er de laatste jaren nieuwe waardering is ontstaan voor het oorspronkelijke ontwerp van de Bijlmer, zo ook voor parkeergarage Kempering.
Scholen vormen de ruimtelijke en functionele ‘ruggengraat’ van de naoorlogse uitbreidingswijken. De vernieuwende ideeën over onderwijs, opvoedkunde en hygiëne in de jaren 50 en 60 resulteerden in nieuwe schoolgebouwen, passend in de moderne traditie van ‘licht, lucht en ruimte’. Een mooi voorbeeld zijn de 4 modernistische kleuterschooltjes in Amsterdam Noord, ontworpen door het architectenbureau van Evers en Sarlemijn. Bij het ontwerp van de schooltjes staat het kind centraal. Zo is het vloerniveau een halve meter boven het maaiveld getild, om het blikveld van het kind te vergroten en op hetzelfde niveau van een volwassene te brengen.
Amsterdam krijgt een Holocaust Namenmonument. Buurtbewoners bij het Weesperplantsoen waren tegen het plan en stapten naar de rechter, maar die steunt de gemeente en heeft bepaald dat het Namenmonument er mag komen. Het belang van een nationaal monument voor Nederlandse Holocaustslachtoffers weegt zwaarder dan de bezwaren van buurtbewoners. Jacques Grishaver, voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité, reageert verheugd op de uitspraak. “Het was een hele lange strijd met heel veel spanning en zenuwen, maar het komt goed. Het is verschrikkelijk dat je zo’n strijd moet voeren over de nagedachtenis aan 102.000 mensen.
