De uitspraak van de Raad van State over de Nieuwe Kerk leidt tot vragen en discussie. Als AWN, die samen met OWD deze zaak aanspande, geven wij ook onze kijk. In een reactie op de bijdragen van Dusseldorp en Nijland legt Breimer (17 mei jl.) uit dat de uitspraak van de Raad van State in overeenstemming is met de wettelijke regels voor archeologische monumentenzorg. Hij heeft gelijk. De eis aan gemeenten in Erfgoedwet en Wro / Wabo is ‘rekening houden met’. Ons bestuursrecht vraagt echter ook een evenwichtige belangenafweging en deugdelijk motivering. De Erfgoedwet bevat daar geen inhoudelijk kader voor. Gemeenten hebben in dezen een ongeclausuleerde beleidsvrijheid. Dat is zo, maar is dat verantwoord en in overeenstemming met het doel van de wet?
Pleidooi voor meer onderzoek Nieuwe Kerk Delft nog steeds drijfzand
Gerrit Dusseldorp en Jelle Nijland hebben een uitgebreide reactie geschreven op mijn artikel getiteld ‘Ordinaire stemmingmakerij vanuit de Leidse Universiteit’. Waarvoor dank. In zijn huidige reactie maakt Dusseldorp, beter dan in het Engels, duidelijk wat hij bedoelt. Nog steeds lijkt hij, en daarin is hij niet de enige archeoloog, onvoldoende kennis te hebben van het juridische en beleidsmatige speelveld waarin besloten wordt over archeologisch onderzoek. Een collega-adviseur merkte terecht op: …. ‘hij opereert in de wereld van goede bedoelingen en de morele verontwaardiging, maar niet in de juridische werkelijkheid’. En dat die kennis over dit onderwerp broodnodig is, lijkt mij evident. Ik licht dat hieronder toe.
Lost in translation? Een reactie op dhr. Breimer
In een reactie op onze post op het Leiden Law Blog worden wij van stemmingmakerij beticht. Wij bespraken een uitspraak van de Raad van State over het verlenen van een bouwvergunning voor de aanleg van een faciliteiten- of partykelder in de Nieuwe Kerk in Delft waarbij zeer weinig archeologisch onderzoek uitgevoerd zal worden. De discussie laat zien dat de vraag hoe archeologisch erfgoed beschermd dient te worden breed leeft en dat doet ons deugd. Breimers stuk laat zien dat er een aantal misverstanden is onder andere over onze stellingname. Wij zetten die graag recht.
Ordinaire stemmingmakerij vanuit Leidse Universiteit
In het Reformatorisch Dagblad uitte Gerrit Dusseldorp al eerder zijn teleurstelling over de uitspraak van de Raad van State met betrekking tot het in zijn ogen beperkte archeologische onderzoek dat straks plaatsvindt bij de aanleg van twee kelders onder de Nieuwe Kerk in Delft. Deze keer heeft hij de pen zelf ter hand genomen samen met Jelle Nijland. In het Engels op Leiden Law Blog. Waarschijnlijk om ook het buitenland te attenderen op de in zijn ogen schandalige manier waarop we hier in Nederland met ons erfgoed omgaan. De manier waarop beiden deze ‘casus’ verwoorden getuigt echter van weinig kennis, laat staan juridische kennis. Ook de stelligheid waarmee er wordt geschreven valt op. Vanuit een universitaire hoek zou je beter verwachten. Maar helaas. Ik zal dat hieronder toelichten.
Skeletten in een feestkelder: Geoorloofde ontheiliging van het kerkhof van de Nieuwe Kerk (Eng)
The Nieuwe Kerk in Delft and its graveyard are of national importance. The stadholders and monarchs of the Dutch Royal family are interred here, as have thousands of citizens over a 500-year period. The Protestant congregation intends to “future-proof” their use of the Church to ensure the preservation of this monumental part of Dutch history. To do this they want to increase the revenue from the exploitation of the church. This can only be applauded. As part of this plan, however, the congregation proposes to add a 550 m2 “party-cellar” that would house facilities such as toilets and a cloakroom. Ironically, this plan actually has detrimental effects for the preservation of Dutch history as an estimated 2,000 graves would be destroyed by the building activities.
Open brief: Laat de Nieuwe Kerk niet kelderen…
De restauratie en aanpassing van de Nieuwe Kerk zijn toe te juichen. Veel goeds en moois komt tot stand. Het plan om de kerk aan de zuidwestkant ondergronds uit te breiden met een evenementenkelder stuit echter op kritiek van de ‘Oudheidkundige Werkgemeenschap Delft’ (OWD), ‘AWN Vereniging van Vrijwilligers in de Archeologie’ en bouwkundigen. Volgens de archeologen verstoort of vernietigt de kelderaanleg cultureel erfgoed: in de kerk graven en funderingen van kapellen; daarbuiten graven, de fundering van een nooit opgetrokken extra zuidbeuk, funderingen van middeleeuwse huizen en een galgenveld.
Bouw kelder Nieuwe Kerk Delft schokkend
Eerder werd al bericht dat de bouw van een ontvangstruimte onder de Nieuwe Kerk in Delft mag doorgaan. Beroepsarcheoloog Gerrit Dusseldorp is één van de archeologen die moeite heeft met de bouw van deze kelder. Hij noemt de uitspraak schokkend. Volgens Dusseldorp worden de menselijke resten heel ruw en steekproefsgewijs onderzocht. Hij begrijpt niet dat de kerk haar waardevolle rijke historie opoffert voor een garderobe voor festivalbezoekers: “Alles wat je nu vernietigt, komt nooit meer terug. (…) Voor mij is dit hetzelfde als dat de dominee de glas-in-loodramen ingooit.”
Archeologie vangt bot. Bouw kelder Nieuwe Kerk Delft mag doorgaan
Het college van burgemeester en wethouders van Delft mocht vergunning verlenen voor de bouw van een ontvangstruimte onder de Nieuwe Kerk in Delft. Dat blijkt uit een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van vandaag (12 april 2017). Tegen de uitspraak is geen hoger beroep mogelijk.
Bouw kelder risico voor Nieuwe Kerk Delft
De Oudheidkundige Werkgemeenschap Delft (OWD) en de Vereniging van vrijwilligers in de Archeologie (AWN) zijn bij de Raad van State in hoger beroep gegaan tegen de bouw van een grote kelder onder de Nieuwe Kerk in Delft. Nieuw in het aanvullend beroepschrift is een onderzoeksrapport waarin wordt geconcludeerd dat de integriteit van het monument vergaand aangetast zal worden door het aanleggen van de betreffende kelder.
Grond onder de Nieuwe Kerk is geen fruitautomaat
De bodem onder kerken is een archeologische schatkamer: graven, gebruiksartikelen en fundamenten van nóg oudere kerken. Maar natuurlijk is de grond geen fruitautomaat waar je onmiddellijk je opbrengsten kunt halen: er zijn jaren voor nodig om alles geïnterpreteerd te krijgen. Wat dat betreft is er ook veel te zeggen om niet zozeer te pleiten voor meer onderzoek, maar voor het intact laten van de grond, tot we nog beter weten waar we eigenlijk naar op zoek zijn.
Waarom archeologen (soms) naar de rechter gaan
Het artikel ‘Delftse Middeleeuwers moeten wijken’, (Volkskrant 24-2) sluit af met de opmerking dat archeologen de neiging hebben voortdurend naar de rechter te stappen bij een hun onwelgevallig beslissing. “Daarmee zetten ze het openbaar bestuur met oneigenlijke middelen onder druk. Neemt een gemeente weloverwogen een beslissing waarmee jij het niet eens bent? Het zij zo”. De vereniging van archeologievrijwilligers stappen samen met Oudheidkundige Werkgemeenschap Delft echter niet naar de rechter om het democratische besluitvormingsproces te dwarsbomen, maar juist om dat in evenwicht te houden.
Postkaartenactie voor onderzoek Nieuwe Kerk Delft
Een breed platform van archeologen lanceert een petitie voor goed archeologisch onderzoek. Aanleiding voor het protest is het voornemen van de gemeente Delft om bij de aanleg van een nieuwe catering-kelder onder de Nieuwe Kerk honderden skeletten niet te onderzoeken. Via een ludieke digitale ansichtkaart kunnen mensen de petitie ondertekenen om de gemeente Delft op te roepen de skeletten onder de Nieuwe Kerk in Delft goed te onderzoeken. Daarnaast wordt de landelijke politiek aangesproken om te zorgen dat het economisch belang niet onnodig/overhaast/altijd? boven het belang van het erfgoed gaat.