Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Begin 2020 opent in Garmerwolde de eerste Schoolkerk van Nederland. De Schoolkerk is een concept van de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK), waarin verschillende educatieve activiteiten worden ondergebracht. De Schoolkerk gaat in maart spectaculair van start met de tentoonstelling Feest! In Oost en West in de kerk en toren van Garmerwolde. Deze kerk en toren maken deel uit van het bezit van de SOGK.
Op vrijdag 15 november a.s. draagt de Hervormde wijkgemeente Maarland de Petrus en Pauluskerk te Loppersum over aan de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). Met deze overdracht heeft de SOGK 93 kerken, twee synagogen, 57 kerkhoven/begraafplaatsen en negen (vrijstaande) torens in haar bezit. Na de overdracht wordt de kerk terugverhuurd aan de Hervormde wijkgemeente Maarland.
Patty Wageman, de huidige directeur van Museum De Buitenplaats Eelde wordt per 1 februari 2020 de nieuwe directeur van de Stichting Oude Groninger Kerken. Zij volgt hiermee Peter Breukink op, die vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd, na 32 jaar directeurschap per 1 januari 2020 vertrekt.
Op vrijdag 8 november a.s. draagt de Protestantse Gemeente Grijpskerk en omstreken de kerk, kerkhof en de bijbehorende gebouwen over aan de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). Met deze overdracht heeft de SOGK 92 kerken, twee synagogen, 57 kerkhoven/begraafplaatsen en negen (vrijstaande) torens in haar bezit. Na de overdracht gaat een nog te vormen plaatselijke commissie aan de slag om activiteiten in deze kerk te (blijven) organiseren.
In de kerk van Oldenzijl werd deze zomer gestart met de plaatsing van het Van Oeckelenorgel uit de inmiddels verdwenen kerk van Garsthuizen. Voor het monumentale orgel uit 1900 dat ‘verweesd’ dreigde te raken door de afbraak van de Garsthuizer kerk werd een ‘plaatsje in de herberg’ gevonden in de Nicolaaskerk in het nabij gelegen Oldenzijl.
De Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) heeft een reddingsplan opgesteld om kerkhoven die bedreigd worden door vernietigende schimmels, virussen, essentaksterfte, kastanjebloedingsziekte en woekerend groen voor de toekomst te behouden. De stichting beheert niet alleen meer dan 90 kerken, pastorieën, torens en synagogen, maar ook 58 kerkhoven. Die zijn vaak eeuwenoud en hebben zowel een historische en landschappelijke waarde, als een groot ecologisch belang. Voor de gebouwen ontvangt de stichting subsidie. Voor het groenonderhoud van de kerkhoven niet. Het geld voor het groenonderhoud moet straks komen uit het Gouden Bomenfonds.
De bouwwerkzaamheden aan de kerk en toren te Garmerwolde, een van de leden van de Groninger Kerkenfamilie, worden op 6 juni 2019 officieel gestart met de onthulling van het bouwbord ter plekke. Inge Jongman, wethouder gemeente Groningen met o.a. Dorpenbeleid in haar portefeuille en Dimph Schreurs, hoofd Publiek en Educatie van Museum Catharijneconvent Utrecht nemen deze taak op zich. Aan het eind van dit jaar levert Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) dit bijzondere project: Feest! In Oost en West in Garmerwolde naar verwachting op.
Op 27 mei wordt de pastorie bij de kerk van Ulrum overgenomen door de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). De kerk van Ulrum werd al in 2013 overgedragen aan de SOGK. De kerk en de bijbehorende pastorie van Ulrum zijn vooral bekend door De Afscheiding uit 1834 en onlosmakelijk verbonden met dominee Hendrick de Cock. De Afscheiding, het begin van de scheuring binnen de Nederlandse Hervormde Kerk leidde tot het ontstaan van de gereformeerde kerken.
De religieuze samenstelling van Europa is sterk gediversifieerd. Wat betekent dit voor religieus erfgoed? Daarover gaat de conferentie ‘Religious heritage in a diverse Europe: New directions in practice, policy & scholarship’, die van 19 t/m 21 juni plaatsvindt in Groningen. Todd Weir, directeur van het Centrum voor Religie en Erfgoed, leidt de organisatie van de conferentie. “Wanneer religie erfgoed wordt, wordt het veilig om erover te praten. Als mensen praten vanuit overtuiging, is het soms lastiger om gelijke grond te vinden. Erfgoed heeft een bepaalde afstand tot religie, waardoor mensen op een andere manier het gesprek aan kunnen gaan.”
Het kijkboek ‘De kerk als tijdmachine’ rolt op 28 november van de persen. Het op initiatief van de Stichting Oude Groninger Kerken gemaakte boek verbeeldt de geschiedenis van oude kerken in twaalf tijdvakken. Bladeren door het boek is als reizen in een tijdmachine. Kunstenaar Stefan de Keijser maakte twaalf gedetailleerde tekeningen. Historicus Martin Hillenga verzorgde de begeleidende teksten. Het boek is geschikt voor kinderen, maar ook interessant voor volwassenen. De lezer zal kerken met andere ogen bekijken. Vanaf 8 december zijn de originele tekeningen te bewonderen in de tentoonstelling ‘De kerk als tijdmachine’ in Museum Klooster Ter Apel.
Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) wil de Sint Nicolaaskerk in Obergum verbouwen zodat de kerk voor evenementen kan worden gebruikt. Niet iedereen is daar blij mee. “Alle Middeleeuwse elementen verdwijnen op deze manier”, stelt Derk Jan Tinga, voorzitter van de Historische Vereniging Winsum-Obergum. Reden voor de verbouwing is dat de plaatselijke commissie van de kerk heeft aangegeven dat sommige faciliteiten aan vervanging toe zijn. De SOGK geeft toe dat het een flinke verbouwing is, maar vindt de veranderingen verantwoord. “Wij vinden het belangrijk dat dit soort gebouwen behouden blijven, maar ze moeten wel gebruikt worden.”
Vijftig kerken van de Stichting Oude Groninger Kerken hebben aardbevingsschade opgelopen. De stichting vindt schadeherstel noodzakelijk, maar vraagt ook om compensatie. De overheid en de NAM moeten iets extra’s doen voor de bevolking van de getroffen dorpen, vindt bouwkundige Jur Bekooy. “We willen doorgaan met het herbestemmen van ons historisch erfgoed, zodat een dorp of regio iets met de kerk kan doen. Kerken moeten een maatschappelijke functie krijgen. Dat komt de leefbaarheid, de sociale cohesie en de kwaliteit van het gebied ten goede. Monumentale kerkgebouwen zijn essentieel voor de identiteit van de dorpen en het omliggende gebied.”
