Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Vanaf 1 april 2019 is het mogelijk om een aanvraag te doen bij de subsidieregeling Immaterieel Erfgoed van het Fonds voor Cultuurparticipatie. Met deze regeling stimuleert het fonds het ontwikkelen en doorgeven van immaterieel erfgoed. Door een extra impuls wordt de aandacht, erkenning en waardering hiervoor vergroot.
Het platteland staat vol met prikkeldraad. Het oeroude beroep van heggenvlechten is bijna verdwenen. Maar er is hoop. In Oeffelt vond zondag het Nederlands Kampioenschap Maasheggenvlechten plaats. Aan de veertiende editie deden maar liefst 39 teams mee. Dat er sinds een paar jaar weer heggen worden gevlochten, leverde de Maasheggen, een gebied tussen Boxmeer en Cuijk, vorig jaar de titel op van UNESCO-biosfeer: een gebied waar mens en natuur in evenwicht zijn. Het is het enige gebied met deze status in Nederland.
Het Nationaal Jenevermuseum Schiedam opent op zaterdag 6 april haar vernieuwde museumzalen. Door de vernieuwingsslag kunnen bezoekers op een moderne manier kennis opdoen van het eeuwenoude drankje: ruik aan de kruidige geuren, lees hoe de beste cocktails met jenever of gin gemaakt worden en bekijk de ontwikkeling die het oud-Hollandse drankje de afgelopen eeuwen heeft doorgemaakt.
Midwinterhoornblazers merken dat de status van Immaterieel Cultureel Erfgoed de traditie goed heeft gedaan. Het vooral in de grensstreek bespeelde instrument kreeg in 2013 al die status, maar ook het bouwen van de midwinterhoorn is sinds dit jaar opgenomen op de Nationale Inventaris. De Twentse clubs zien dat terug in hun ledenaantal: “We zijn stabiel. […]
Afgelopen weekend werden 3 Friese tradities bijgeschreven op de lijst Immaterieel Erfgoed: de Strontweek, het Sint-Piterfeest en het fierljeppen. De Strontweek bestaat uit 4 evenementen die allemaal iets met wind en water te maken hebben, waaronder de Strontrace. Het evenement werd in 1974 voor het eerst gehouden, geïnspireerd door het transport van Friese mest naar de bollenstreek. In Grou wordt op 5 december geen Sinterklaas gevierd, maar wel Sint-Piter op 21 februari. Sint-Piter heeft ook een lange witte baard, maar zijn tabberd is wit in plaats van rood. Hij rijdt op een Fries paard en wordt geassisteerd door 1 Swarte Pyt.
Zeeuws cultureel erfgoed dreigt verloren te gaan als er geen nieuwe vrijwilligers komen. Dat zegt Marc Kocken van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland. De SCEZ wil daarom een vacaturebank maken waar mensen zich kunnen oriënteren op de mogelijkheden om als vrijwilliger iets te doen in het Zeeuws cultureel erfgoed. Het kan dan zowel gaan om historische gebouwen (materieel erfgoed) als immaterieel erfgoed. Dat is de Zeeuwse volkscultuur: krulbollen in Zeeuws-Vlaanderen, de straô op Schouwen-Duiveland, ringrijden en het Mussengilde in Renesse bijvoorbeeld.
De Nederlandse piratencultuur krijgt een plek op de website van het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland. De cultuur bestaat zowel uit het draaien en uitzenden, als het maken en beluisteren van zogenoemde piratenmuziek. Onderwerpen die op de website belanden, kunnen in een vervolgstadium worden voorgedragen als cultureel erfgoed. Hiervoor moet de indiener eerst een erfgoedzorgplan opstellen. Piratenmuziek behelst voornamelijk Nederlandstalige muziek die niet of nauwelijks te horen is op landelijke radiozenders, zoals schlagers en polka’s, en wordt vaak uitgezonden door radiozenders zonder zendvergunning.
Op 5 en 6 september zijn de eerste twee AmbachtenLabs van Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland en het Nederlands Openluchtmuseum gestart. De AmbachtenLabs hebben als doel ervoor te zorgen dat traditionele ambachten ook in de toekomst relevant zullen zijn en aantrekkelijk voor nieuwe beoefenaars. Door onderzoek van en experiment met ambachtelijke technieken en vaardigheden te stimuleren hopen beide organisaties dat de ambachten zich blijven ontwikkelen en meegaan met de vragen van nu.
Materieel en immaterieel erfgoed zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Beide sectoren staan soms voor uitdagingen die alleen in samenhang en samenspraak kunnen worden aangepakt. In samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Erfgoedvereniging Heemschut organiseerde Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland er een expertmeeting over, op 7 september 2018 in Arnhem. De dag werd door 22 experts bijgewoond, afkomstig uit de werelden van erfgoed, cultuur en wetenschap, met erfgoedprofessionals van archeologie tot mobiel erfgoed, van landschap tot stedelijke omgeving.
Enkele tientallen mensen zijn het, meer niet. Vooral theeboeren uit Kusköy, een dorpje hoog in de bergen aan de Turkse Zwarte Zeekust. Zij spreken een van de kleinste en meest zeldzame taaltjes ter wereld. Een taal zonder woorden. De boeren fluiten, volledige zinnen met een kop en een staart (luister hier). Zo spreken ze over een grote afstand met elkaar. Of liever: spraken. Want de klank van fluittonen is nog wel te horen, maar het geluid ebt langzaam weg. De fluittaal is inmiddels op de Werelderfgoedlijst van UNESCO gezet, in een poging die te behouden.
Er is weer een Up2Date van de Erfgoedmonitor verschenen, met interessante feiten en cijfers over het erfgoed in 2017 en een mooi overzicht in infographics. Een vaste set van indicatoren op het gebied van archeologie, gebouwde monumenten, historisch landschap en musea en collecties wordt periodiek gemeten. Hiermee worden trends en ontwikkelingen in de tijd zichtbaar gemaakt. Ook aan immaterieel en mobiel erfgoed wordt aandacht besteed. De verzamelde data bieden zowel beleidsmakers op lokaal, regionaal en nationaal niveau als geïnteresseerden uit de erfgoedsector waardevolle informatie.
Deze maand worden maar liefst 13 nieuwe tradities bijgeschreven in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. Het zijn: 1 April-viering Brielle, Fierljeppen, Gondelvaart Giethoorn, Houtdorp Rijssen, Midwinterhoornbouwen, Oprechte Dalfser Moptraditie, Pinksterrijden, Schuttersbogenroute Didam, Shanties zingen, Sint Piterfeest in Grou, Snertkoken, Strontweek en de Weervisserij. Deze 13 nieuwe bijschrijvingen weten allemaal jongeren actief te betrekken bij hun erfgoed.
